Motmuggen
Motmuggen zijn kleine vliegende insecten die tot de muggen familie behoren. Ze worden ook aalputmotjes, latrinevliegjes of rioolvliegjes genoemd. Je kunt ze buiten tegenkomen, maar ze zijn vrij klein, waardoor ze ons vooral opvallen wanneer ze ons binnenshuis tot last zijn. In tegenstelling tot andere muggen steekt de motmug niet. Ook heeft je kleding niets te vrezen, want de motmug is geen echte mot. De motmug is zo genoemd vanwege zijn vorm en zijn harige uiterlijk. Doordat de motmug vooral eet en leeft op zeer onhygiënische plaatsen zoals onder andere in het riool, zijn het ziekteverspreiders.
Het kleine diertje kan een ware plaag worden en ze kunnen indirect ziektes overbrengen doordat ze zich voeden met organisch rottend materiaal, schimmels en bacteriën. Aangezien een het vrouwtje wel 10 tot 200 eieren per dag kan leggen is het verstandig de kleine kwelgeesten zo snel mogelijk te bestrijden. Ze zijn onhygiënisch en daardoor een ongewenste gast in onze huishoudens of bedrijfsruimtes.
Soorten motmuggen
Er zijn wereldwijd een aantal verschillende soorten motmuggen maar de twee meest voorkomende soorten zijn de Tinearia alternata en de Clogmia albipunctata. Beide soorten komen bijna op de gehele wereld voor. Voor beide soorten geldt dat ze graag in onze afwateringssystemen wonen aangezien daar voldoende bacteriën, schimmels en rottend materiaal te vinden is.
Leefomgeving van een motmug
De leefomgeving van de motmug is ook meteen de reden waarom ze een indirect gevaar kunnen zijn doordat ze ziektes kunnen overbrengen. Ze leven namelijk vaak in het riool en in de waterafvoerbuizen van onze wasbakken, douches, baden en toiletten. Op deze plekken zitten ze vaak op uitwerpselen en ander rottend organisch materiaal dat bewust of onbewust via onze spoelbak of toilet de afvoer in verdwijnt. Ook mesthopen en stilstaand water zijn plekken waar de motmug zich graag ophoudt. De motmug is het meest actief als het schemerig of donker is. Wanneer je dus overdag één of meerdere motmuggen bij uw afvoer ziet rondvliegen, dan kun je er helaas van uit gaan dat uit het zicht er zich nog veel meer motmuggen en larven bevinden.
Motmuggen in Nederland
Steeds vaker vormen de motmuggen een plaag binnen de Nederlandse huishoudens en bedrijven. Dit heeft er te maken met de steeds warmere zomerdagen in on land. De warme dagen zijn ideaal voor de motmug. Ze planten zich dan nog sneller voort en het vrouwtje legt dan meer eitjes dan in koude periodes. Het insect komt in het wild veel voor in de tropen en de subtropen. Onze winters zouden al gauw te koud zijn, maar binnenshuis gedijt de motmug ook in Nederland het hele jaar (te) goed. Vaak zie je ze rond afvoerputjes, toiletten en spoelbakputjes vliegen of kruipen.
Uiterlijke kenmerken van een motmug
De motmug lijkt op een klein harig motje alhoewel het eigenlijk een kort gedrongen en harige muggensoort is. Door de driehoekige vorm van de vleugels lijkt het diertje nog meer op een mot. Het zijn niet de beste vliegers. Ze vliegen in onregelmatige banen en zijn ook niet erg snel. Van voelsprietantenne tot en met achterlijf is het beestje bedekt met fijne haartjes. De motmug heeft een grijsbruine tot soms bijna zwarte kleur. Ze zijn meestal tussen de 1,5 en 4 millimeter groot.
Kop
Ook de kop van de motmug heeft alle schijn van een mot. In tegenstelling tot de muggen die we kennen is de kop stomp en behaard. Ook de voelsprieten of antennes op de kop zijn behaard. Als je de kop van de motmug onder een vergrootglas zou houden dan zul je ontdekken dat het een zelfde steek- en zuigmond heeft als de meer bekendere muggensoorten. De motmug heeft echter geen belang bij menselijk bloed.
Borststuk
Ook het borststuk van de motmug is harig en lijkt op dat van een mot. Aan het borststuk bevestigd zitten de vleugels. In de ruststand zijn de vleugels naar achter gevouwen en vormen ze een hartvormige geheel.
Achterlijf
De motmug heeft een kort gedrongen achterlijf. Ook het achterlijf is voorzien van kleine haartjes. Doordat het diertje erg harig is, sleept het in de donsachtige haartjes met gemak allerhande bacteriën mee de huishoudens en bedrijven binnen. Het achterlijf heeft geen angel.
De larven
U zult ze niet snel zien doordat ze zich meestal ophouden in het riool- en afvoerstelsel van gebouwen. De larven zien eruit als kleine wormpjes die ongeveer 9 millimeter lang zijn. Ze hebben een witgrijze kleur en de uiteinden zijn iets donkerder.
Vergelijkbare insecten
De motmug (oftewel het motvliegje, het aalputmotje, de rioolmug of het rioolvliegje) is niet zo makkelijk te vergelijken met andere insecten. Het kan ineens irritant door de keuken vliegen of uit uw afvoerputje of toilet omhoog vliegen. Het zijn net als fruitvliegjes en andere vliegende insecten irritante huisgasten, maar dan toch van een groter kaliber en grotere gevaren met zich meebrengend.
Leefwijze
De motmug houdt van warmte. Het liefst zelfs broeierige warmt. Omdat het leeft van bacteriën, schimmels en rottend organisch materiaal zoekt de motmug de meest vieze plekken op om zich te voeden en om zijn eitjes te leggen. De andere benamingen zoals rioolvliegje, wc-motmug en rioolmug zijn dan ook niet uit het niets ontstaan.
Wat eet een motmug?
Tot het dieet van de motmug behoren menselijke en dierlijke uitwerpselen. Schimmels en rottend organisch materiaal, kadavervlees, rottend fruit en groenten. Eigenlijk alles als er maar veel bacteriën of schimmels op groeien. Kortom allerlei dingen waar wij als mens het liefst ver van weg blijven. Zo legt de motmug ook haar eitjes graag in het slijk aan de wanden van riolen en afvoeren. De larven eten zich vol met de viezigheid tot ze zicht tot een volgroeide motmug ontpoppen.
Vijanden van de motmug
De motmug is eigenlijk een uitheems insect. In ons land heeft het dan ook geen bekende natuurlijke vijanden. De grootste vijand van de motmug is waarschijnlijk de mens en dan vooral de mensen die het beest proberen te verdelgen.
Voortplanting en Levensduur
De volwassen motmug heeft geen lang leven. Nadat ze van een pop in een vliegende motmug veranderen hebben gemiddeld 7 tot 21 dagen voor ze doodgaan. In die periode paren ze zoveel mogelijk en leggen ze in ideale omstandigheden wel tot 200 eitjes per dag. De wormvormige larven verpoppen zich relatief snel. De verpopping duurt slechts 20 tot 40 uur. Doordat een vrouwtje tot wel 200 eitjes per dag legt kan de motmug al snel tot een onhygiënische plaag uitgroeien.
Overlast & ziektes
De overlast die motmuggen veroorzaken is misschien wel het minst erg en vergelijkbaar met andere vliegende insecten. Het grote nadeel van de motmug is dat deze met gemak bacteriën kan overbrengen op voedselwaren. Het is dus van belang om bacteriebesmetting te voorkomen en de motmuggen uit uw huis of bedrijf te verbannen door ze te verdelgen. Eventuele problemen met het riool of je afvoer dienen te worden opgelost Soms kunnen motmuggen namelijk een indicatie zijn dat er zich ergens een lek bevindt.